Małżeństwo (cs. brak), jak pisze bp Kalistos (Ware), nie jest jedynie stanem natury, ale jest stanem łaski. Bóg tworzy człowieka jako mężczyznę i niewiastę (Rdz 1,27). Życie w małżeństwie powinno być ciągłym dążeniem do osiągnięcia tego rajskiego stanu jedności. W Nowym Testamencie, Jezus Chrystus, biorąc udział w zaślubinach w Kanie Galilejskiej oraz przemieniając tam wodę w wino (J 2,1-11), błogosławi na wspólne życie kobiety i mężczyzny. Apostoł Paweł w Liście do Efezjan porównuje małżeństwo do mistycznego związku Chrystusa i Cerkwi (Ef 5,22-33). Podstawą tego związku jest miłość i ona powinna stanowić także fundament małżeństwa. Należy pamiętać, że wymiar małżeństwa nie ogranicza się tylko do życia na ziemi, ale ma swoją kontynuację w wieczności.
Ślub składa się z dwóch części: obrzędu zaręczyn (cs. obruczenije) i obrzędu ukoronowania (cs. wienczanije). Pomimo tego, że obecnie są one sprawowane najczęściej w tym samym dniu, nie ma przeszkód, by zaręczyny odbyły się np. kilka miesięcy przed sakramentem małżeństwa. Wg euchologionu (cs. trebnik) zaręczyny odbywają się po Boskiej Liturgii i ich symbolem są obrączki ślubne. Obrzęd ukoronowania, którego nazwa wywodzi się od koron – wieńców (cs. wiencow), symbolizujących chwałę Królestwa Niebiańskiego, odbywał się zawsze w trakcie Boskiej Liturgii. Niestety, ochłodzenie życia duchowego spowodowało wykształcenie się odrębnej ceremonii ślubu. Świadkami ślubu są wszyscy wierni obecni na uroczystości, ale z formalnego i prawnego punktu widzenia wymagana jest dodatkowa obecność dwojga dorosłych osób.
Decyzja o ślubie powinna być podjęta przez dwoje świadomych, pewnych swojej miłości ludzi. Poniżej przedstawione są formalności wymagane przed przystąpieniem do sakramentu małżeństwa.

Ślub konkordatowy
Od 1998 roku istnieje możliwość zawarcia tzw. ślubu konkordatowego. Wiąże się to tylko z jedną uroczystością w cerkwi (do tej pory, chcąc by małżeństwo było uznane przez państwo, należało zawrzeć tzw. ślub cywilny w Urzędzie Stanu Cywilnego). W takim przypadku należy dostarczyć do parafii następujące dokumenty:
- dowody osobiste (lub inne dokumenty tożsamości) narzeczonych i świadków,
- metryki chrztu narzeczonych,
- zaświadczenie o braku przeszkód do zawarcia małżeństwa (z USC, wymagania są opisane na stronie: https://www.gov.pl/web/gov/wez-slub-wyznaniowy),
- zaświadczenia przedślubne (swidietielstwo predbracznoje) wydane narzeczonym w ich macierzystych parafiach.
Duchowny ma obowiązek przekazania odpowiednich dokumentów do USC w ciągu kolejnych pięciu dni po zawarciu małżeństwa. Niespełnienie tego obowiązku powoduje, że małżeństwo nie zostanie uznane przez polskie prawo cywilne.
Po dwóch tygodniach od zawarcia małżeństwa można odebrać odpisy skrócone aktu małżeństwa, będące podstawą wydania nowych dowodów osobistych. Po odbiór może zgłosić się którekolwiek z nowożeńców (z dowodem tożsamości).

Ślub cerkiewny
Sakrament małżeństwa może odbyć się po tzw. ślubie cywilnym w dowolnej cerkwi (zwyczajowo związki zawierane są w parafii panny młodej). Wcześniej, do parafii należy dostarczyć następujące dokumenty:
- odpis aktu małżeństwa,
- dowody osobiste (lub inne dokumenty tożsamości) narzeczonych i świadków,
- metryki chrztu narzeczonych,
- zaświadczenia przedślubne (swidietielstwo predbracznoje) wydane narzeczonym w ich macierzystych parafiach.
Ślub cerkiewny par dwuwyznaniowych (jedno z narzeczonych jest nieprawosławne)
Cerkiew prawosławna zezwala jedynie na małżeństwa między chrześcijanami (konieczne są akty chrztu obojga narzeczonych). Narzeczeni muszą uzyskać błogosławieństwo (zgodę) na taki związek właściwego biskupa diecezjalnego, składając w tym celu odpowiednią prośbę.
Powtórny ślub
W praktyce cerkiewnej istnieje możliwość udzielenia sakramentu małżeństwa wdowcom oraz, w wyjątkowych przypadkach, osobom rozwiedzionym (wymagane jest błogosławieństwo biskupa). Ryt samego sakramentu ulega nieznacznej zmianie, gdyż występują modlitwy o charakterze pokutnym. W przypadku, gdy jedna z osób jest panną/kawalerem, dopuszcza się możliwość udzielenia sakramentu małżeństwa w formie przeznaczonej dla osób, które biorą ślub po raz pierwszy.
Uwagi:
- Ślubów nie udziela się:
– w przededniu i podczas postów wielodniowych i jednodniowych,
– w przededniu środy, piątku i niedzieli,
– w wigilię wielkich świąt i świąt parafialnych,
– w okresie „świętych dni” (7-20 stycznia),
– w okresie Paschalnego Tygodnia. - Chociaż czas potrzebny do zakończenia wszystkich formalności wynosi ok. miesiąca, to mając na uwadze względy duszpasterskie powinno się jak najwcześniej powiadomić duchowieństwo swojej parafii o chęci wstąpienia w związek małżeński (także w celu skonsultowania daty ślubu).
- Metryki chrztu wydawane są w parafiach, gdzie zostali ochrzczeni narzeczeni.
- Zaświadczenie przedślubne związane jest z tzw. zapowiedziami, które ogłaszane są w parafiach zgodnych z miejscem zamieszkania narzeczonych przez trzy kolejne niedziele poprzedzające ślub oraz rozmową z duchowieństwem odpowiednich parafii (niekiedy wymagane jest potwierdzenie przystąpienia do spowiedzi przez narzeczonych).
- W przypadku ślubu z obcokrajowcem niezbędne jest uzyskanie wszystkich wymaganych prawem dokumentów.
- Podczas ślubu niezbędne są: obrączki, świece oraz tradycyjnie: ikona (lub ikony) ślubna i biały dywanik (tzw. rucznik).
- Sakrament małżeństwa jest zawierany w cerkwi, w związku z tym należy zwrócić uwagę na właściwy strój (także pary młodej).
- Przed zawarciem małżeństwa niezbędna jest rozmowa z duchownym (spotkanie przedślubne). W naszej parafii takie spotkania prowadzą:
o. Andrzej (tel. 694 262 840) – dla małżeństw dwuwyznaniowych,
o. Piotr (tel. 794 756 424) – dla małżeństw prawosławnych.
fot. www.ortphoto.net
Dialog przed obrzędem ukoronowania
Przebieg obrzędu zaślubin i ukoronowania jest opisany w euchologionie (w jęz. polskim dostępny na stronie www.liturgia.cerkiew.pl). Ponieważ do zawarcia małżeństwa potrzebna jest wolna wola, świadomość odpowiedzialności („mocne postanowienie”) i pozostawanie w stanie wolnym, przed sakramentem kapłan zapytuje narzeczonych:
Kapłan pyta narzeczonego: IMASZY LI, IMIĘ, PROIZWOLENIJE BŁAHOJE I NIEPRINUŻDIENNOJE, I KREPKUJU MYSL?, POJATI SIEBIE W ŻENU SIJU IMIĘ, JUŻE ZDIE PRED TOBOJU WIDISZI? (Imię, czy masz dobrą i nieprzymuszoną wolę oraz mocne postanowienie pojąć sobie za żonę tę oto imię, którą tu przy sobie widzisz?)
Narzeczony: IMAM, CZESTNYJ OTCZE. (Mam, czcigodny ojcze.)
Kapłan: NIE OBIESZCZAŁSIA LI JESI INOJ NIEWIESTIE? (Czy nie obiecałeś małżeństwa innej kobiecie?)
Narzeczony: NIE OBIESZCZACHSIA, CZESTNYJ OTCZE. (Nie obiecałem, czcigodny ojcze.)
Potem kapłan zadaje pytania narzeczonej: IMASZY LI, IMIĘ, PROIZWOLENIJE BŁAHOJE I NIEPRINUŻDIENNOJE, I TWIERDUJU MYSL?, POJATI SIEBIE W MUŻA SIEHO IMIĘ, JEHOŻE ZDIE PRED TOBOJU WIDISZI? (Imię, czy masz dobrą i nieprzymuszoną wolę oraz mocne postanowienie pojąć sobie za męża tego oto imię, którego tu przy sobie widzisz?)
Narzeczona: IMAM, CZESTNYJ OTCZE. (Mam, czcigodny ojcze.)
Kapłan: NIE OBIESZCZAŁASIA LI JESI INOMU MUŻU? (Czy nie obiecałaś małżeństwa innemu mężczyźnie?)
Narzeczona: NIE OBIESZCZACHSIA, CZESTNYJ OTCZE. (Nie obiecałam, czcigodny ojcze.)